...page... Wiki page pagination has not been enabled.
Matteüs 21, 33-43.45-46: Parabel van de misdadige wijnbouwers
Matteüs 21, 33-43.45-46 // Marcus 12, 1-12 // Lucas 20, 9-19
De tekst
’Bijbel in gewone taal’
(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1559)
Jezus gaf nog een ander voorbeeld. Hij zei: ‘Een rijke man heeft een wijngaard. Hij bouwt er een muur omheen, en maakt een bak om de druiven in te persen. Ook bouwt hij een toren voor het bewaken van de wijngaard. Dan verhuurt hij de wijngaard aan boeren, en gaat zelf op reis.
In de tijd van de oogst stuurt de man zijn knechten naar de wijngaard. Die moeten zijn deel van de opbrengst ophalen. Maar de boeren grijpen de knechten. Ze slaan één knecht in elkaar. Een andere slaan ze dood. En weer een andere gooien ze dood met stenen.
Dan stuurt de man opnieuw knechten naar de wijngaard. Deze keer zijn het er meer. Maar met hen gebeurt precies hetzelfde. Ten slotte stuurt de man zijn zoon naar de wijngaard. Want de man denkt: Voor mijn zoon zullen de boeren wel respect hebben.
Maar als de boeren de zoon zien, zeggen ze tegen elkaar: ‘Kijk, daar komt de zoon. Hij zal al het bezit van zijn vader krijgen. Kom op, we slaan hem dood! Dan is de wijngaard van ons.’ Ze grijpen hem vast, slepen hem de wijngaard uit en slaan hem dood.’
Jezus zei: ‘En dan komt de eigenaar van de wijngaard zelf. Wat zal hij doen met die boeren?’
De priesters en de farizeeën antwoordden: ‘Hij zal die misdadigers op een vreselijke manier doden. En hij zal zijn wijngaard verhuren aan andere boeren. Aan boeren die hem wel zijn deel van de opbrengst geven.’
Toen zei Jezus tegen hen: ‘Gods nieuwe wereld is niet langer voor jullie. Hij is voor andere mensen. Voor mensen die doen wat God wil.
Jullie weten wat er in de heilige boeken staat: «De bouwers gooiden één van de stenen weg. Maar dat werd juist de belangrijkste steen van het gebouw. God heeft dat zo bepaald. En de mensen kunnen het niet begrijpen.»
De priesters en de farizeeën begrepen dat het voorbeeld van de wijngaard over hen ging. Ze wilden Jezus gevangennemen. Maar ze waren bang voor de reactie van de mensen. Want die geloofden dat Jezus een profeet was.
Dichter bij de tijd
(Naar: C. LETERME, Map Bijbel in 1000 seconden, fiche die hoort bij Matteüs 21, 33-43)
Op een dag zeit Jezus
tegen de hogepriesters en de oudsten van het volk:
‘Luister.
Er was eens een landeigenaar
die een wijngaard aanlegde.
Hij zette er een omheining om,
maakte een kuil om de druiven in te persen
en bouwde een toren om de wijngaard goed te kunnen bewaken.
Dan verhuurde hij zijn wijngaard aan wijnbouwers
en vertrok naar het buitenland.
Toen de druiven rijp waren,
stuurde de eigenaar zijn medewerkers naar de wijnbouwers
om de opbrengst van zijn wijngaard op te halen.
Maar de wijnbouwers grepen hen vast.
Eén gaven ze een pak slaag, een ander doodden ze,
en naar een derde gooiden ze stenen.
Dan stuurde de eigenaar andere medewerkers.
Meer dan de eerste keer.
Maar de wijnbouwers deden met hen hetzelfde.
Toen stuurde hij zijn zoon, omdat hij dacht:
‘Mijn zoon zullen ze wel niets doen.’
Maar toen de wijnbouwers de zoon zagen,
zeiden ze: “Dat is de erfgenaam!
Laten we hem doden en zijn erfenis nemen.”
Ze grepen hem vast,
gooiden hem uit de wijngaard en doodden hem.’
‘Wel,’ vroeg Jezus aan de hogepriesters en de oudsten van het volk,
‘als de eigenaar van de wijngaard terugkomt,
wat zal hij dan met die wijnbouwers doen?’
Ze antwoordden:
‘Hij zal die wijnbouwers op een verschrikkelijke manier doden.
En de wijngaard zal hij verhuren aan mensen,
die hem wel de opbrengst zullen geven
wanneer de tijd daar is.’
Dan zei Jezus: ‘Hebben jullie dan niet in de Bijbel gelezen:
"De steen die de bouwlieden afgekeurd hebben,
die steen is de hoeksteen geworden."
Daarom zeg Ik: men zal het rijk van God van u wegnemen
en geven aan een volk dat de vruchten van het rijk voortbrengt.'
Toen de hogepriesters en de Farizeeën zijn verhalen hoorden,
begrepen ze dat Hij over hen sprak.
Daarom dachten ze na over een middel om Hem te arresteren,
maar ze waren bang voor het volk, omdat het in Jezus een profeet zag.
Stilstaan bij ...
Gelijkenis
Een gelijkenis is een kort verhaal waarbij men een waarde, een begrip, plaatst naast een concreet gegeven dat erop gelijkt en het helpt te begrijpen.
In Vlaanderen wordt het woord ‘gelijkenis’ vaak vervangen door ‘parabel’.
Wijngaard
Een omheinde plaats waar wijnstokken groeien.
In het Oude Testament is de wijngaard het beeld voor Israël, in het Nieuwe Testament het beeld voor het Rijk van God.
Wijnpers
Nieuwere vertalingen hiervoor het woord 'perskuil'. In een gat dat uitgehakt werd in de rotsgrond, werden de druiven geperst, ofwel door een zwaar voorwerp op de druiven te drukken, maar meestal door ze met blote voeten plat te trappen.
Dienaren
Dienaren waren meestal slaven. In de Bijbel worden twee soorten slaven vermeld:
. vreemdelingen die gekocht werden of tijdens een oorlog buitgemaakt werden.
. joodse mensen, die verkocht werden of zichzelf verkochten, om hun schulden te kunnen betalen.
Slaven waren werkzaam in bouwprojecten of deden dienst in huizen van rijke mensen.
Opbrengst
Een deel van de oogst moest gegeven worden als pachtsom aan de landeigenaar.
Schrift
De verzen die Jezus citeert, komen uit psalm 118 (verzen 22-23). Ze tonen aan dat God zich met deze zaak zal inlaten.
In die psalm is de betekenis van de hoeksteen niet duidelijk: is het de tempel? of de stad Jeruzalem? of misschien koning David?
In het Nieuwe Testament ziet men deze steen als het beeld van Jezus.
Hoeksteen
Stevige steen die bij het bouwen gebruikt wordt voor de hoek van een gevel. Eerst plaatste men de hoekstenen, daarna vulde men de ruimtes ertussen met stenen of ander materiaal om muren te bekomen. Een hoeksteen die niet voldoet aan de eisen van zijn positie, wordt afgekeurd.
In sommige gebieden worden hoekstenen zichtbaar gehouden als decoratief element.
Rijk Gods
Dit Rijk heeft te maken met een levensstijl waarbij men aan het woord van God de juiste plaats geeft. Het heeft niets te maken met het materiële noch met succes of met werelds machtsvertoon. Op dit punt botste Jezus op onbegrip en verzet bij zijn leerlingen en bij het volk. Want die dachten dat bij de komst van het Rijk van God de Romeinse bezetter verdreven zou worden.
Omdat dit Rijk van een andere orde is dan dat wat men kent, gebruikt Jezus metaforen, beelden, gelijkenissen ... om dit te verduidelijken.
Bij de tekst
Allegorie
Deze parabel van Jezus is een allegorie. Dit wil zeggen dat iedere persoon uit het verhaal voor iemand anders of voor een groep mensen staat. In dit geval:
| Landeigenaar | = God |
| Wijnbouwers | = leiders van het volk |
| Dienaren | = mensen die in naam van God spreken. Bv. profeten |
| Zoon | = Jezus |
| Wijngaard | = Rijk van God |
Uit de reactie van Jezus op zijn vraag, blijkt dat Hij de wijngaard wil sparen. Hij hoopt op een volk dat wel vruchten geeft en het vertrouwen van de landeigenaar waard is.
Suggesties
Kleine kinderen
DOEN
Kleuren
Materiaal
- fotokopieën van een druiventros
- tros echte druiven
Verloop
De kinderen kleuren de druiven.
Nadien kunnen deze kleurplaten samen met de echte druiven rond het altaar geschikt worden.
Na de viering worden echte druiven onder de kinderen verdeeld.
Grote kinderen
KENNISMAKEN MET DE PARABEL
De landeigenaar en zijn wijngaard
Verteller
Er was eens een landeigenaar die een wijngaard aanlegde.
Hij zette er een omheining heen, maakte een kuil om de druiven in te persen
en bouwde een toren om de wijngaard goed te kunnen bewaken.
Dan verpachtte hij de wijngaard aan wijnbouwers en vertrok naar het buitenland.
Toen de druiven rijp waren, ging de landeigenaar naar zijn medewerkers.
Landeigenaar
Dienaars, ga naar de wijnbouwers om de opbrengst van de druiven op te halen.
Verteller
(Eventueel: drie wijnbouwers doen 'mimisch' wat de verteller zegt)
Maar de wijnbouwers grepen hen vast.
De ene gaven ze een pak slaag, een andere doodden ze,
en naar een derde gooiden ze stenen.
Landeigenaar
Ik zal andere medewerkers sturen. En veel meer dan de eerste keer.
Verteller
(Eventueel: drie wijnbouwers doen 'mimisch' wat ze de vorige keer gedaan hebben)
Maar de wijnbouwers deden met hen hetzelfde.
Landeigenaar
Ik zal maar mijn eigen zoon sturen naar de wijnbouwers. Die zullen ze wel niets doen.
Wijnbouwers
Kijk, dat is de erfgenaam!
Laten we hem doden en zijn erfenis nemen.
Verteller
Ze grepen hem vast, gooiden hem de wijngaard uit en doodden hem.
(Eventueel: de wijnbouwers doden de zoon 'mimisch')
VERDIEPEN
Vertrouwen
Materiaal
- fotokopieën van een druiventros, waarvan de druiven groot genoeg zijn om erin te kunnen schrijven.
Verloop
Vertel de parabel. In dit verhaal dat Jezus vertelt, zijn de wijnbouwers het vertrouwen van de landeigenaar niet waard.
Laat de kinderen nadenken over het vertrouwen dat anderen in hen stellen.
Op de druiven noteren ze de nieuwe verantwoordelijkheden die ze kregen sinds de grote vakantie. Ofwel schrijven ze er de verantwoordelijkheden in die ze graag zouden willen opnemen.
SPREKEN MET BEELDEN
De tweede laag van de parabel
Vertel de parabel.
In deze parabel van Jezus, doden de wijnbouwers de zoon van de landeigenaar. Zeg aan de kinderen dat in dit verhaal van Jezus elk belangrijk woord iets zegt over iets anders:
Landeigenaar = God
Wijnbouwers = leiders van het volk Israël
Medewerkers = mensen die in naam van God spreken. B.v. profeten
Zoon = Jezus
wijngaard = Rijk van God
Laat de kinderen nadenken over:
- Wie ben ik in de parabel?
- Ben ik als de wijnbouwer? Ben ik als een medewerker van de landeigenaar?
- Waarom geef je dat antwoord?
Hou er rekening mee dat sommige kinderen zich misschien niet met één van die twee groepen kunnen identificeren. Die kinderen verwoorden dan waarom dat voor hen zo moeilijk ligt.
Nog meer beelden ...
De hoeksteen
Jezus maakt duidelijk dat de manier waarop de wijnbouwers optreden geen vruchten draagt, dood is.
Dat ze de zoon van de eigenaar doden, is te vergelijken met het afkeuren van een steen door de bouwlieden. En net die steen werd later uitgekozen om de hoeksteen te worden.
- Wat is een hoeksteen?
Een hoeksteen is een stevige steen die gebruikt bij het verstevigen van de hoekpunten van een bouwwerk. Bij het bouwen worden eerst de hoekstenen geplaatst en later de andere stenen. Een hoeksteen die niet voldoet aan de eisen van zijn positie, wordt afgekeurd.
- Jezus vergelijkt zichzelf met een hoeksteen.
(Jezus kent het beeld van de hoeksteen uit psalm 118, 22: 'De steen die de bouwlieden verwierpen, is nu tot hoeksteen geworden.”: Een verworpen en veracht mens of groep zal ooit een centrale plaats innemen.)
_ Op welke manier is Jezus een 'hoeksteen'?
Jezus werd veracht door de joodse bouwlieden (toenmalige godsdienstige leiders), maar God maakte Hem tot hoeksteen van de nieuwe wereldwijde gemeenschap van christenen, die allen op Hem betrokken zijn.
Vruchten voortbrengen
Aan een bloeiende plant of boom komen bloemen en vruchten. En uit die vruchten ontstaan nieuwe planten of bomen.
Een plant die geen vruchten voortbrengt, sterft af, gaat dood. Zo'n plant of boom is dan alleen nog goed om uitgetrokken te worden of omgekapt te worden.
De handelswijze van de wijnbouwers is te vergelijken met een boom of plant die geen vruchten voortbrengt. Jezus roept zijn volgelingen op om wel 'vruchten voort te brengen'
- Welke 'vruchten' zou Jezus kunnen bedoelen?
- Welke concrete 'vrucht' kunnen de kinderen voortbrengen?
(mogelijke antwoorden op deze vraag: liefde voor de medemens, attent zijn, dankbaar zijn, niemand uitsluiten ... allemaal levenshoudingen die het Rijk van God dichterbij brengen)