…page…

Genesis 14, 18-20: Abram en Melchisedek

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 28)

Ook Melchisedek was daar. Hij was koning van Salem, en priester van de allerhoogste God. Hij bracht brood en wijn mee voor Abram. En hij zegende Abram. Hij zei: ‘Ik dank de allerhoogste God, die de hemel en de aarde gemaakt heeft. Want hij heeft ervoor gezorgd dat u de strijd gewonnen hebt. God zal u gelukkig maken, Abram.’
Abram gaf aan Melchisedek een tiende deel van alles wat hij meegenomen had van de overwonnen koningen.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Melchisedek, de koning van Salem, gaf Abram brood en wijn.
Omdat hij priester was van de allerhoogste God,
zegende hij hem met de woorden:
`Gezegend zij Abram door de allerhoogste God,
die de hemel en de aarde gemaakt heeft,
en gezegend zij de Allerhoogste God,
die uw vijand aan u heeft overgeleverd!'
En Abram gaf hem van alles een tiende deel.

Stilstaan bij …

Melchisedek
(= ‘mijn koning is de rechtvaardige’, of ‘mijn koning is Sedek’. Sedek was een Fenicische godheid)
Melchisedek was koning van Salem (de oude naam voor Jeruzalem), een Kanaänitische stad. Deze koning wordt ook voorgesteld als priester, een combinatie die in het oude Midden Oosten wel meer voorkwam. Hij was niet alleen het hoogste burgerlijke gezag, maar ook de belangrijkste religieuze autoriteit.

God, de Allerhoogste
(= El-Eljon)
El
titel die betekent: ‘de eerste in macht’. Deze titel werd gegeven aan de voornaamste godheid in de Kananees-Fenisische godsdienst.
Eljon
typering van die godheid: de ‘allerhoogste’.
Later in de tijd wordt het woord ‘El’ niet langer gebruikt als eigennaam maar gewoon als woord om over God te spreken.

Brood en wijn
Omdat Mechisedek niet alleen koning, maar ook priester was, ziet men brood en wijn in deze tekst gemakkelijk als offergaven, terwijl het misschien gewoon ging om een teken van gastvrijheid.
Wel kan het dat het brood en de wijn kwamen uit het heiligdom van El-Eljon, de god van Melchisedek. Net zoals de priester Achimelech (= mijn broeder is koning) de toonbroden uit het heiligdom aan David en zijn mannen gaf omdat hij geen ander brood had (1 Samuël 21, 7).

Tienden
Dat Abram een tiende deel van de oorlogsbuit gaf aan de priester Melchisedek was iets wat pas veel later in de Israëlitische wetgeving werd vastgelegd.
'De tienden van wat het land aan koren of boomvruchten opbrengt, behoren aan Jahwe; ze zijn Hem gewijd.' (Leviticus 27, 30).

Bijbel en kunst

Mozaïek

ANONIEM

Schilderkunst

D. BOUTS

Abraham en Melchisedek (1464 - 1467)

Dirk Bouts, geboren te Haarlem in Holland, vestigde zich in het midden van de vijftiende eeuw te Leuven. In 1464 vroeg de Sacramentsbroederschap hem om een drieluik te schilderen, dat als retabel op het altaar van de kapel van de broederschap in de Sint-Pieterskerk te Leuven kon geplaatst worden.

In het middenpaneel moest het laatste avondmaal uitgebeeld worden, op de zijluiken vier taferelen uit het Oud Testament die men kan zien als voorafbeeldingen van de eucharistie:
Zijluik - links:
- Melchisedech verwelkomt Abraham met brood en wijn
- het eerste paasmaal
Zijluik - rechts:
- het verzamelen van manna in de woestijn
- de profeet Elia die van een engel eten krijgt in de woestijn

Dit retabel is nog steeds te zien in de kerk waarvoor het geschilderd werd.

P.P. RUBENS

Abraham en Melchisedek (1626)