Rechters 13: God belooft een zoon

De tekst

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

De Israëlieten deden opnieuw wat God niet goed vond. Daarom werden ze veertig jaar onderdrukt door de Filistijnen.
Nu woonde er in Sora iemand die Manoach heette. Hij was van de stam Dan. Zijn vrouw kon geen kinderen krijgen.
Opeen dag kwam een engel van God bij haar en zei:
'Je hebt nooit een kind gekregen, maar nu zult je zwanger worden en een zoon krijgen. Drink geen wijn of sterke drank en eet niets wat verboden is. Je mag het hoofdhaar van de jongen nooit scheren, want nog voor hij geboren is, is hij aan God gewijd. Hij zal de Israëlieten bevrijden uit de macht van de Filistijnen.'
De vrouw ging naar haar man en zei: `Manoch, er is een man van God bij mij geweest. Hij zag er heel indrukwekkend uit, als een engel van God. Ik durfde niet te vragen waar hij vandaan kwam. Hij zei ook niet wat zijn naam was. Maar hij zei: ‘Je zult zwanger worden en een zoon krijgen. Drink geen wijn of sterke drank en eet niets dat onrein is, want jouw zoon is aan God gewijd nog voor hij geboren is.’
Toen bad Manoach tot Jahwe en zei: 'Heer, laat de man die Gij hebt gezonden nog eens bij komen om te zeggen wat wij moeten doen als de jongen geboren is.'
En God verhoorde zijn gebed en de engel kwam opnieuw bij de vrouw toen ze op het veld was. Ze liep snel naar haar man en zei: 'De man die onlangs bij mij geweest is, is daar opnieuw.'
Manoach ging met zijn vrouw mee en vroeg aan de man: 'Bent u het die dat gesprek met deze vrouw heeft gehad?'
Hij antwoordde: 'Ja, dat ben ik.'
Toen zei Manoach: 'Wat moeten wij doen wanneer uw belofte vervuld is?'
De engel zei: 'Uw vrouw mag geen druiven eten, ze mag geen wijn of sterke drank drinken en zij mag niets eten dat haar onrein maakt.'
Toen zei Manoach: 'Wij zouden graag hebben dat u nog bleef, dan kunnen wij een geitenbokje voor u klaar maken.'
De engel zei: 'Al zou ik blijven, van uw spijzen eten doe ik niet. Maak er een brandoffer van en draag het dan op aan God.'
Manoach die niet vermoedde dat het de engel van God was, vroeg: 'Hoe is uw naam? Dan kunnen wij u eren als uw belofte in vervulling gaat.'
Maar de engel zei: 'Mijn naam is te wonderlijk.'
Toen offerde Manoach op een rotsblok het geitenbokje met een meeloffer. En God deed voor de ogen van Manoach en zijn vrouw iets wonderlijks: in de vlam die van het altaar oplaaide steeg de engel naar de hemel. Manoach en zijn vrouw zagen dat en wierpen zich plat op de aarde. De engel van God liet zich daarna niet meer aan Manoach en zijn vrouw zien. Toen wist hij dat het de engel van Jahwe geweest was. Hij zei tegen zijn vrouw: 'Wij zullen sterven, want wij hebben God gezien.'
Maar zijn vrouw zei: 'Als Jahwe ons wilde doden, dan had Hij geen brand - of meeloffer van ons aangenomen, had Hij dit alles niet laten zien en ons deze beloften niet laten horen.'
De vrouw bracht een zoon ter wereld en noemde hem Simson.
De jongen groeide op en Jahwe zegende hem.

Stilstaan bij...

Filistijnen
Filistijnen bewoonden oorspronkelijk het zuidelijke deel van Klein-Azië, Kreta en andere eilanden in de Middellandse Zee. Rond 1200 voor Christus werden ze uit hun woongebieden verjaagd door volksstammen uit het noorden die naar het zuiden trokken.
Filistijnen waren uitstekende zeevaarders en krijgers. Ze hadden al wapens van ijzer toen de Israëlieten alleen maar wapens van brons kenden.

Sora
= ontmoediging
Sora, een plaats op de grens tussen het land Juda en het land Dan, was de geboorte- en woonplaats van Simson.

Manoach
= ‘vrijgevig’

Daniet
Iemand die behoort tot de stam Dan (naam van één van de twaalf zonen van Jacob).

De engel van de Heer
Een manier om over God te spreken.

Aan God gewijd
In het Hebreeuws staat het woord ‘nazir’ (= afgescheiden) waarvan het woord ‘nazireeër’ wordt afgeleid. Een Nazireeër is in de Bijbel iemand die zich tijdelijk of levenslang speciaal aan God toewijdde.
. Hij mocht geen wijn noch sterke drank drinken, zelfs geen druiven eten
. Hij mocht zijn haren niet scheren.
. Hij moest elk contact met doden vermijden.

Wie aan Jahwe de gelofte van nazireaat doet, mag geen wijn drinken of andere drank, ook geen azijn uit wijn of uit een andere drank. Hij mag ook geen sap van druiven drinken en verse of gedroogde druiven eten. Zolang hij Nazireër is, mag hij niets eten van wat van de wijnstok komt, zelfs de pit of het vel niet. Zolang de gelofte duurt, mag er geen scheermes zijn hoofd aanraken. Zolang hij zich aan Jahwe gewijd heeft, is hij heilig en moet hij zijn hoofdhaar laten groeien. Heel de duur van zijn wijding aan Jahwe mag hij niet bij een dode komen, zelfs niet als het om zijn vader of moeder, zijn broer of zuster gaat. Want zijn hoofd draagt het teken van zijn toewijding aan God. (Naar Numeri 6, 1-7)

Merkwaardig is het dat Simson al vóór zijn geboorte aan God gewijd werd. Daarom mocht zijn moeder geen wijn noch sterke drank drinken, en moest zij zich houden aan een bepaald dieet.

Simson
= zonnig, 'het zonnetje'

Bij de tekst

Geboorte van Simson

Dit verhaal heeft de typische trekken van een geboorteverhaal:
De onvruchtbaarheid van de moeder wordt vermeld om de goddelijke inbreng bij de geboorte van Simson scherper te laten uitkomen.
Die onvruchtbaarheid kan men ook lezen als het beeld van de onvruchtbaarheid van het volk Israël, dat toen al veertig jaar overheerst werd door de Filistijnen.

Zo'n geboorteverhaal heeft ook altijd iets van een roepingsverhaal. Zijn ouders krijgen te horen dat hun zoon als taak krijgt: ‘Hij zal de Israëlieten bevrijden van de Filistijnen.’ (Rechters 13, 5)

Lees meer over geboorteverhalen.

Relatie met het Nieuwe Testament

Zoals de vrouw van Manoach, de moeder van Simson, van een engel te horen krijgt dat haar zoon ‘Simson’ geen wijn en andere drank mag drinken en zich niet mag scheren, krijgen Zacharias en Elisabet, die geen kinderen konden krijgen, van de engel Gabriël te horen dat hun zoon Johannes geen wijn en andere gegiste drank mocht drinken.

Johannes en Simson raken allebei vervuld van de Geest van God.
(Rechters 13, 25)
(Lucas 1, 15) Johannes wordt al voor zijn geboorte door die Geest vervuld. De engel Gabriël zegt dat Johannes zal toegewijd zijn aan God, en dat de Geest van God hem zal leiden.

Het verhaal over Simson

Dit verhaal over Simson en de stam van de Danieten omvat meer dan een vierde van het boek Rechters. Men vermoedt dat de tekst voordien op zichzelf bestond. De schrijver die het opnam in het boek ‘Rechters’ heeft die niet veel bewerkt, zodat het legendarische en volkse van het verhaal relatief goed bewaard zijn gebleven.