Inhoudstabel
…page…
Prediker 1, 2-11: Niets nieuws onder de zon
De tekst
Dichter bij de tijd
(Bewerking: C. Leterme)
Zinloos, zegt Prediker,
zinloos, alles is leegte.
Wat heeft de mens
aan al zijn zwoegen en tobben onder de zon?
Generaties komen en gaan,
maar de aarde blijft altijd bestaan.
De zon komt op en de zon gaat onder,
en haast zich dan weer
naar de plaats waar haar loop begint.
De wind waait naar het zuiden
en draait naar het noorden.
Hij draait en draait en waait,
en telkens keert hij op zijn draaien terug.
Alle rivieren stromen naar zee,
toch raakt de zee niet vol.
De rivieren keren terug
naar de plaats waar ze begonnen
om opnieuw te gaan stromen.
Het is een vermoeiend verhaal
en geen mens kan er iets over zeggen.
Hij kijkt wel maar ziet niets,
hij luistert zonder iets te verstaan.
Wat geweest is zal weer zijn.
Wat gebeurd is zal weer gebeuren:
er is niets nieuws onder de zon.
Er is wel eens iets waarvan men zegt:
`Kijk, dit is iets nieuws!'
Maar dat is niet zo:
vroeger was het er ook al.
Aan de mensen van vroeger
wordt niet meer gedacht,
en aan die van later
zal ook niet worden gedacht
door zij die na hen komen.
Stilstaan bij ...
IJdel / Zinloos
‘IJdel’ betekent in de Bijbel: nietig, vergankelijk, vluchtig en heeft dus te maken met 'ijl' en heeft niets te maken met 'verwaandheid'.
Oorspronkelijk betekende het woord dat nu met ‘ijdelheid’ vertaald wordt: ‘ademtocht’, ‘vlaag’. In de loop van de tijd verloor het zijn concrete betekenis zodat het kan vertaald worden met: ‘waardeloosheid’, ‘zinloosheid’, ‘nutteloosheid’.
Prediker gebruikt het woord 'ijdel' om te zeggen dat de wereld onzinnig en onredelijk ineen steekt. De wijsheid slaagt er niet de wereld te verstaan. Hoe meer inzicht een mens nastreeft, hoe meer hij vindt dat de wereld absurd is. Toch kunnen bepaalde ervaringen wel zinvol zijn. In liefde, werk en intellect kan de mens voldoening vinden, zodat zijn bestaan niet volledig zinloos is (vgl. Prediker 9, 7-10).
Prediker
Dit is de vertaling van het Hebreeuwse woord ‘Kohelet’, waarvan niemand weet wat het precies betekent. Het woord lijkt eerder de titel te zijn van een leraar, filosoof of woordvoerder, dan de eigennaam van iemand. Het was Maarten Luther die het woord ‘Kohelet’ voor het eerst vertaalde met ‘Prediker’.
Het eerste vers van dit boek – dat een latere toevoeging is - suggereert dat deze Prediker de zoon van David was: koning Salomo. Hij was de koning van Israël die als een wijze koning bekend staat – maar of hij de werkelijke schrijver is van dit boek wordt in twijfel getrokken.
Onder de zon
Een uitdrukking die vaak terugkeert in Prediker. De schrijver bedoelt ermee: de wereld gezien vanuit menselijk standpunt. Dat staat tegenover ‘onder de hemel’ (Prediker 3, 1), de wereld waarbij met God rekening wordt gehouden.