...page... Wiki page pagination has not been enabled.

Handelingen 14, 8-20: Paulus en Barnabas in Lystra

De tekst

Dichter bij de tijd

(C. LETERME, Verhalen van Paulus, uitgeverij Averbode, 2013, p. 19-21)

“Wat later gingen Paulus en Barnabas naar Lystra.
Op straat zat daar een man, die al sinds zijn geboorte niet kon lopen.
Toen Paulus de mensen toesprak,
zag hij dat de man geloofde dat hij kon genezen.
Hij zei: ‘Sta op en loop!’
De man sprong op en begon te lopen.
Toen de mensen dat zagen riepen ze:
‘Kom zien! De goden zijn als mensen naar ons gekomen.’
Enkelen liepen naar de weide
om er de twee mooiste stieren uit te zoeken.
Die versierden ze met bloemenkransen
om aan Paulus en Barnabas offeren.
‘Wat doen jullie toch?' vroegen Paulus en Barnabas
toen ze begonnen door te hebben wat er aan het gebeuren was.
'Wij zijn mensen, net als jullie.
Wij komen jullie zeggen dat jullie geen afgoden moeten vereren,
maar de levende God,
die de hemel en de aarde en de zee heeft geschapen
en alles wat leeft.’
Zo probeerden ze met veel moeite de mensen ervan te overtuigen
dat ze geen goden waren
en dat ze dus geen offers moesten krijgen.”

Maar toen kwamen er Joden van Antiochië en Ikonium in Lystra.
Ze begonnen het volk om te praten.
Ze stenigden Paulus
en sleepten hem buiten de stad in de veronderstelling dat hij dood was.
Maar toen de leerlingen rond hem waren gaan staan,
stond hij op en ging weer de stad in.
De volgende dag ging hij samen met Barnabas naar Derbe.

Stilstaan bij...

Lystra
Stad - ten zuiden van Iconium - in Lykaonië (Klein-Azië).
Lees meer

Verlamd
Net als Petrus, geneest Paulus iemand die verlamd is. Op die manier plaatst Lucas Paulus op dezelfde hoogte als Petrus, zelfs wanneer Paulus Jezus niet op dezelfde manier heeft gekend als Petrus.
Lees meer over wonderverhalen.

Paulus
Paulus studeerde bij rabbi Gamaliël en werd een farizees Schriftgeleerde. Hij bestreed de opvattingen van Jezus en zijn volgelingen. Wanneer hij naar Damascus ging om nieuwe 'christenen' gevangen te nemen, werd hij door Jezus geroepen. Vanaf dat moment werd hij christen.
Onder zijn impuls en door zijn reizen in Klein-Azië en Griekenland, kwam er een doorbraak van het christendom naar de niet-joodse volkeren. Daarom wordt Paulus ‘de apostel der heidenen’ genoemd.

Barnabas
(Aramees = 'zoon van de vertroosting')
Deze reisgenoot van Paulus was van Joodse afkomst. Hij was een neef van Marcus en woonde op het eiland Cyprus.

Zeus
(Jupiter bij de Romeinen)
Zeus was de belangrijkste god bij de Grieken.

Hermes
(Mercurius bij de Romeinen)
De god Hermes, een zoon van Zeus, was de boodschapper van de goden. Om zijn werk snel te kunnen verrichten had hij vleugels aan zijn voeten.
(Vergelijk met de vleugels van de engel Gabriel die de boodschap van de geboorte van Jezus aan Maria brengt. Het woord ‘engel’ betekent ‘boodschapper').

Hermes werd in verband gebracht met geneeskunde. Dat is wellicht de reden waarom men Paulus na de genezing van de verlamde aanzag als Hermes.

In de oudheid vertelde men dat Zeus en Hermes eens als mensen in een stad kwamen om te zien hoe de mensen hen zouden ontvangen. Daarom vroegen zij overal naar onderdak. Bij rijke mensen werden ze niet binnengelaten, maar bij de armen die in hutten woonden, werden ze wel ontvangen. Die werden er dan rijkelijk voor beloond.

Levende God
Als Paulus mensen toesprak, sprak hij meestal over God in het licht van de geschiedenis van het joodse volk. In Lystra knoopte hij aan bij de algemeen menselijke ervaring.

Antiochië
Het Antiochië in deze tekst lag in Pisidië.
Lees meer

Ikonium
(huidige stad Konya in Turkije)
Hoofdstad van Lykaonië (Klein-Azië), gelegen aan een knooppunt van wegen. Daar stichtte Paulus een gemeenschap van christenen.
Lees meer

Stenigen
Typisch joodse manier van veroordeling. De veroordeelde werd eerst van een drie tot vier meter hoge muur of rots geworpen. Beneden wierp de eerste getuige een zware steen op zijn hart, daarna gooiden de andere getuigen en de aanklager.

Opstaan
Het is een ‘wonder’ dat Paulus na die steniging kon opstaan.
Zo kon Lucas het parallellisme met Petrus verder doortrekken: Petrus ontsnapte aan de dood doordat hij uit een gevangenis bevrijd werd. Paulus ontsnapte aan de dood, doordat hij na de steniging als bij wonder terug kon opstaan.

Bij de tekst

Opvallende gelijkenis

. Paulus geneest een kreupele (Lystra)
. Petrus geneest een verlamde man (tempelpoort Jeruzalem) - Handelingen 3, 1-10
. Jezus geneest een verlamde man - Marcus 2, 1-12

Verschillende talen

Paulus en Barnabas hebben eerst niet door wat de bedoeling is van de bewoners van Lystra, omdat ze de mensen niet verstonden. Die spraken wellicht Lykaonisch, een volks dialect dat de mensen in Lystra spraken. Toch blijken Grieks te verstaan, de taal die Paulus en Barnabas spraken.

Stierenoffer

De priester van Zeus, waarvan de tempel net buiten de stad Lystra lag, begon met de voorbereiding van een offer: hij bracht ossen en kransen naar de poorten van de stad.

Bijbel en kunst

RAFAËL

Het offer te Lystra

Karton uit de reeks ‘Handelingen van de apostelen’ . Deze kartons, ontwerpen voor wandtapijten, waren zo beroemd dat ze nu als zelfstandige kunstwerken bewaard zijn. De tapijten werden te Brussel geweven in het atelier van Pieter van Aelst.

De reeks ‘Handelingen van de apostelen’ werd gemaakt in opdracht van paus Leo X in 1515, voor de Sixtijnse kapel.

Dat de afbeelding op het tapijt, de illustratie op het karton in spiegel afbeeldt, heeft te maken met de manier van werken bij de wevers.

K. DUJARDIN

Paulus geneest de kreupele in Lystra (1663)

Karel Dujardin (Amsterdam, 27 september 1626 - Venetië, 20 november 1678), was een Nederlands kunstschilder, die vooral bekend is om zijn landschappen op ‘zijn Italiaans’.