...page... Wiki page pagination has not been enabled.

Exodus 32, 7-14: Het gebed van Mozes

De tekst

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Toen zei God tegen Mozes: `Ga terug naar beneden,
want jouw volk dat je uit Egypte hebt geleid, gedraagt zich heel slecht.
Ze zijn nu al afgeweken van de weg die Ik hun had gewezen:
ze hebben een stierenbeeld gemaakt,
ze knielen daarvoor neer, ze dragen er offers voor op en zeggen luid:
Israël, dit is de god die jullie uit Egypte heeft geleid.'
God zei ook tot Mozes: `Ik zie nu hoe onhandelbaar dit volk is.
Laat Mij doen, dan vernietig ik hen in mijn brandende woede.
Maar van jou zal Ik een groot volk maken.'
Mozes probeerde God, op andere gedachten te brengen en vroeg:
`Waarom God, bent Je zo kwaad tegen je volk
dat Je met grote kracht en sterke hand uit Egypte hebt geleid?
Waarom wil Je de Egyptenaren laten zeggen:
‘Hij heeft hen bevrijd met de bedoeling hen in de bergen te laten sterven
en ze van de aarde weg te vegen’?
Wees niet langer kwaad en breng geen ongeluk over je volk!
Denk aan je dienaren Abraham, Isaak en Israël,
aan wie Je onder eed beloofd hebt:
'Ik zal jullie zoveel nakomelingen geven
als er sterren aan de hemel staan,
en het land waarover Ik heb gesproken
zal Ik voor altijd aan uw nakomelingen geven'.
Toen kreeg God spijt van het ongeluk
waarmee hij zijn volk had bedreigd.

Stilstaan bij …

Stierenbeeld
Over dit stierenbeeld wordt meestal gesproken als over ‘het gouden kalf’.
In de antieke wereld kende men veel goden die afgebeeld werden als een stier of met een stier. Stieren stonden bekend om hun kracht en moed en werden gezien als symbolen van vruchtbaarheid en sterkte. Zo werd ook de god Kanaänitische god Baäl vaak als stier afgebeeld.
Dit 'gouden kalf' was wellicht - zoals nogal wat godenbeelden in de Oudheid - van hout, bedekt met bladgoud. Later strooide Mozes de as van het beeld in water en liet dit het volk drinken, om zo de nietigheid van dit beeld te onderstrepen tegenover God.

Bij de tekst

'Gouden kalf'

Het 'gouden kalf' zou Apis geweest kunnen zijn, een Egyptische stiergod.

Omdat in het Oude Oosten meerdere goden geassocieerd werden met een stier (als rijdier), zou het kunnen dat de Israëlieten zich daaraan inspireerden om Jahwe voor te stellen als een onzichtbare God op een stier.
Bijvoorbeeld: de maangod Sin, Mardoek van Babylon, Osiris in Egypte, El in Fenicië, Hadad (Baäl) in Kanaän

Of werd Jahwe zelf afgebeeld als een stier? In Kunillet Ajrud - in de Sinaïwoestijn - vonden archeologen een afbeelding van een wezen dat half-mens / half-stier is met een inscriptie erbij dat het om Jahwe gaat.

Spreken over God

Het traditionele godsbeeld, waarbij God straft voor het wantrouwen dat tegenover Hem heerst, ruimt plaats voor een meer milde visie op God.

Historische context

Tijdens het schisma van Jeroboam I in het Noordrijk werd propaganda gemaakt voor de stierencultus in Betel en Dan.
Die verering werd door sommigen (o.a. de profeten Amos en Hosea) gezien als een uiting van geloofsafval. Die visie werd geprojecteerd naar de tijd van de Uittocht en zo veroordeeld.