...page... Wiki page pagination has not been enabled.

Genesis 9, 8-15: Noach

De tekst

Dichter bij de tijd

Een ark vol dieren

(Uit: Averbodes kinderbijbel, 2005, p. 15-17)

God had veel verdriet: de mensen op aarde waren slecht geworden.
Ze dachten alleen aan zichzelf.
Ze vochten en pakten spullen van elkaar af.
Ze deden elkaar pijn. En ze vergaten God.
Er was één man, die nog wel van God hield. Die man heette Noach.
Noach hield van de mensen.
Hij zorgde voor zijn gezin en voor de aarde, die God gemaakt had.
God zei tegen Noach:
‘Ik zal de aarde vernietigen, want de mensen zijn slecht.
Bouw een ark, een grote boot, die op het water kan drijven.
Neem je familie mee in de ark.
En neem van alle dieren er twee mee: een mannetje en een vrouwtje.’
Toen begon het te regenen, te regenen, te regenen …
Het water van de rivieren en de zeeën stroomde over het land.
Maar de ark van Noach dreef op het water.
Noach, zijn familie en de dieren waren veilig in de ark.
Toen de regen ophield en het land weer droog werd, zei God tegen Noach:
‘Jij, je familie en alle dieren mogen uit de ark komen.’
Noach dankte God omdat Hij hen had gered.
En God beloofde: ‘Ik laat de mensen nooit meer in de steek.
Als ik een regenboog zie, zal ik daaraan denken.’

De ark van Noach

(Naomi, uitgeverij Averbode, 2003 nr 3, p. 2-4)

'Waarom maken de mensen toch zoveel ruzie?' denkt God.
'Waarom zorgen ze niet voor elkaar?
Waarom delen ze niet met elkaar?
Waarom zijn ze toch zo jaloers?'

Gelukkig is er Noach... Noach is een goed man.
Hij houdt heel veel van God en van alle mensen.
Daarom wil God met Noach iets nieuws beginnen.
'Bouw een ark,' zegt God, 'en ga met je vrouw en je familie in de ark.
Ook van alle dieren moet je er twee in de ark meenemen,
een mannetje en een vrouwtje.
Neem ook voldoende voedsel mee.

Noach doet wat God hem vraagt.
Alle dieren stappen twee aan twee de ark in.
Als de deuren gesloten zijn, begint het te regenen,
veertig dagen en veertig nachten lang.

Het water stijgt hoger en hoger, tot boven de bergen.
Maar Noach en zijn familie zitten veilig in de ark.

Na enkele dagen laat Noach een duif los om te zien
of het water nog niet begint te zakken.
En ja.... de duif komt terug met een groen takje.
De aarde wordt weer droog.

Noach stapt samen met zijn familie uit de ark.
Ook de dieren gaan twee aan twee terug aan land.
Noach maakt een altaar klaar om God te danken.
Dan zegt God: 'met jou, Noach begin Ik iets nieuws.
Ik zal altijd bij jou zijn en bij al jouw vrienden.
Als teken van ons verbond
plaats ik een regenboog in de wolken.

De ark van Noach

(Uit: Bijbelverhalen in woord én beeld, Patmos / Pelckmans, 2004)

God heeft er genoeg van: wat een lawaai! Overal waar God kijkt maken er mensen ruzie. Ze zijn boos en zorgen niet meer voor elkaar. Eén iemand is wel vriendelijk en goed, voor de mensen én voor de dieren. Het is Noach. Noach denkt veel aan God en God ziet hoe goed Noach is voor anderen. Hij zegt tegen Noach: ‘Bouw een grote boot voor je familie en voor alle dieren. Straks gaat het regenen en het zal niet meer ophouden.’ En dus maakt Noach een heel grote boot om in te wonen: een ark. Zijn zonen en dochters helpen hem.

‘Oef’, zegt Noach: ‘de ark is klaar.’ Er komen dieren toegelopen. Noach laat ze instappen op de boot en telt: ‘Twee olifanten, twee duiven, twee koeien, twee apen, twee vlinders, twee beren, twee …’ Van elke soort mogen er twee in de ark, een mannetje en een vrouwtje. Het is druk op de boot. Als ook Noach en zijn familie in de ark zijn, doet God de deur achter hen dicht.

En dan begint het te regenen. Steeds harder en harder. Eerst zijn er enkele plassen op de grond, maar al gauw is rond de boot overal water. Hij begint te drijven. Noach heeft veel werk: er zijn heel wat dieren om voor te zorgen. ‘Hé,’ zegt hij op een dag, ‘het regent niet meer zo hard.’ Hij laat een duif los en zegt: ‘Ga eens kijken of je al wat grond kunt zien.’ Maar de duif vindt alleen water en ze komt terug, helemaal uitgeput.

Na een tijdje laat Noach de duif opnieuw los. Het wordt al donker als ze terug komt. Kijk… ze heeft een takje in haar bek. Noach is erg blij. Nu weet hij dat het water aan het zakken is. Nog even en ze kunnen uit de boot.

Als het water rond de boot nog verder gezakt is, laat Noach alle mensen en dieren uit de ark. Ze zijn blij weer op de aarde te kunnen stappen. Noach en zijn familie danken God omdat de mensen en dieren weer op aarde kunnen leven. En God? Hij kleurt de hemel met een reuzegrote regenboog.

Een boog in de wolken

(J. DEMEYERE in Simon, uitgeverij Averbode, 2007 nr 5, p. 8-9)

Op een dag was God erg bedroefd. Hij zag dat het fout liep met de wereld. De mensen maakten ruzie met elkaar. God werd daarom zeer kwaad. Hij besloot zijn band met de hele wereld te verbreken. Alle land zou onder water verdwijnen. Er was echter een man, Noach, die God altijd trouw was gebleven. Om hem te sparen liet God Noach een ark bouwen. God sprak tegen Noach:
- Ga met je familie in de ark. Neem ook van alle dieren een mannetje en een vrouwtje mee.
Toen regende het 40 hele dagen aan een stuk. Alles werd overspoeld, zelfs de hoogste bergtoppen. Maar Noach, zijn familie en de verschillende dieren zaten veilig in de drijvende ark. Toen het regenen stopte, liet Noach een duif los. Maar de duif vond geen plek om te landen en keerde terug. Zeven dagen later liet Noach de duif terug vrij. Nu kwam ze terug met een olijftak in haar bek. Toen wist Noach dat het water aan het zakken was. Na een tijd werd de aarde droog. Noach, zijn familie en de dieren stapten uit de ark. Noach bouwde een altaar om God te eren. Toen God dit zag, zei Hij bij zichzelf:
- Nooit zal Ik de mensen en de andere levende wezens nog zo straffen.
Tegen Noach zei Hij:
- Ik sluit een verbond met u, met de mensen en met alle dieren. Nooit
zal het water nog de aarde en iedereen verwoesten. Als teken van mijn
verbond zet ik mijn regenboog in de wolken. Als Ik die boog zie, zal ik
denken aan de verbondenheid tussen Mij en alle levende wezens.

Stilstaan bij…

Zondvloed
Deze naam komt van het Middelnederlandse sintvloet (= grote vloed).
In Mesopotamië kwam het vaak voor dat het laagland overstroomde. De herinnering aan een 'grote vloed' is in Mesopotamische teksten bewaard en archeologisch bevestigd.
Omdat niemand wist hoe groot de wereld in werkelijkheid was, dacht men dat de hele wereld overstroomd was. In feite ging het enkel om het eigen kleine stuk bekende wereld.
Reeds in voor-Bijbelse teksten werd het thema van de wereldondergang in verband gebracht met zonde (zondvloed).
Deze gedachtegang is nog steeds actueel: als de mensen zich zo verder bewapenen, zo verder het milieu uitputten (tropisch woud), verontreinigen (ozonlaag) ... dan zal de wereld daaraan ten onder gaan. Zonde is in deze context: het niet eerbiedigen van de waarde van mens en natuur.

Water
Het aanzwellende water symbool voor doodsgevaar, crisis, zonde, allerhande moeilijkheden, onheil. In het scheppingsverhaal was het het beeld van chaos, van onleefbaarheid.

Maar telkens opnieuw wordt in Bijbelverhalen ook verteld dat God de mensen redt door het water heen (zie: doortocht door de Rietzee / Rode Zee, doortocht door de Jordaan, Jona).
De schrijvers wilden ermee aantonen dat God mensen door het water heen redt van de dood: welk onrecht hun leven ook mag bedreigen, dat leven is uiteindelijk in Gods hand.

Boog
- Het Hebreeuwse woord voor 'boog' wordt gebruikt voor de boog bij het strijden.
. Als JHWH de boog richt tegen de wateren van de vloed wil dat zeggen dat Hij de vloed tegen houdt.
. Als Hij de boog plaatst met de pees op de grond wordt duidelijk dat Hij niet meer boos is.

- Bij een regenboog wordt duidelijk dat de koepel (joods wereldbeeld) er nog is: de zon weerspiegelt er zich in. Zo is de regenboog het teken van de trouw van God. Hij blijft de uitgespaarde cel beveiligen, waarbinnen zich het leven van de mensen afspeelt.

Men kan die regenboog ook zien als een brug tussen hemel en aarde, tussen God en de mensen.

Bovenstaande (Engelstalige) schets van het joodse wereldbeeld geeft aan wat het belang was van het zien van de boog: de luchtbel waarin de mensen leven wordt niet langer bedreigd door het stijgende water van de vloed. Ook wordt duidelijk hoe een regenboog het beeld kan zijn voor de band tussen God en mens.

Noach
Betekent: rust
zoals de duif na de zondvloed een plekje zocht om er zich te nestelen, zo vond God Noach om er te 'rusten': met hem is Hij bereid alles opnieuw te beginnen.

Betekent: troost
Het verhaal van Noach is het verhaal van God die de mens niet loslaat. Wanneer je denkt: de wereld vergaat, is God bezig een nieuwe wereld te maken.

Spreken met beelden

De zondvloed
is in het verhaal van Noach een teken van zonde, én een teken van redding. Een betekenis die meespeelt in de beschrijving van het doopsel bij Johannes de Doper.

De duif
is in de Bijbel vaak een teken van leven, van hoop, van vrede.

De groene olijftak
is het symbool van het leven dat doorgaat, van de trouw van God

De regenboog
is het teken dat God met Noach een verbond heeft gesloten: Hij zal de aarde niet vernietigen maar bewaren.

(De duif met het groene olijftakje en de regenboog zijn nog steeds bekend als symbolen van vrede)

Praktische info

Bij het materiaal dat u op deze site vindt, hoort een map.
'Bijbel in 1000 seconden' bevat een verzameling van ongeveer 227 fiches die stilstaan bij lezingen in het kerkelijk jaar.

Die map is te verkrijgen via: info aan bijbelin1000seconden.be
of via het: Uitgeverij Halewijn, Halewijnlaan 92, 2050 Antwerpen
Telefoon: 03/210 08 14; Mail: halewijn.uitgaven aan kerknet.be

De fiche die hoort bij Genesis 9, 8-15, bevat:
. De Bijbeltekst
. Informatie bij de tekst
. De Bijbeltekst die 'Dichter bij de tijd' herschreven werd
. Tip bij het vertellen aan kinderen
. Informatie over de betekenis van deze tekst

Bij de tekst

Nieuw!

Het zondvloedverhaal is als een nieuw scheppingsverhaal waarin God een tweede keer met de mens scheep gaat.
Wanneer, na veertig dagen en nachten regen, de aarde weer droog is, wacht Hij mens en dier op en sluit met hen een verbond.

Spreken over God

Wie deze tekst over de betekenis van de regenboog leest in het boek Genesis, merkt op dat de regenboog God moet doen herinneren aan zijn verbond. Zo lijkt het dat het voor God ook moeilijk is om te vergeven.

Noach (Nuh) in de Koran

Parallellen in andere culturen

Mesopotamië

In dit 'Tweestromenland', dat omsloten wordt door de rivieren Tigris en Eufraat, die een steeds wisselende waterstand kenden, vertelde men over een grote overstromingsramp die in de oertijd plaatsvond.
Toen Israël naar deze streek in ballingschap gestuurd werd, leerde het deze verhalen kennen. O.a. Het Gilgamesj-epos (Babylonië - tweede eeuw voor Jezus Christus)
Dit verhaal vertelt dat de goden, uit angst voor de groeiende macht van de mensen, besluiten de wereld te vernietigen. Eén man, Gilgamesj, wordt hiervan op de hoogte gebracht. Daarom bouwt hij in het geheim een boot. Hij overleeft de ramp en wordt nadien in de godenwereld opgenomen.

De schrijver van de Bijbel verwerkte dit verhaal tot een nieuw verhaal met andere accenten: JHWH is uiteindelijk trouw, in tegenstelling met de goden die zich niet in het minst om de mens bekommeren.
(Gilgamesj moet zelf de deur dicht doen, bij Noach doet God de deur dicht!)

Mexico

Midden-Afrika (Pygmeeën)

Tropisch onweer gaat vaak gepaard met felle regenbuien, die alles wegspoelen als een zondvloed. Als daarna de regenboog verschijnt, zingen de pygmeeën (Midden-Afrika) een loflied op KHWA, de hemelboog van de Grote Jager. Zij zien in die lichtende boog een teken van verzoening. Heel de natuur herademt als bevrijd. Maar anders dan in de Bijbel blijft hun angst groot.

Bijbel en kunst

D. HIRST

Butterfly Rainbow

Tijdens de corona-crisis (2020) steunt de Britse kunstenaar Damien Hirst de zorgsector met dit kunstwerk: een regenboog die bestaat uit kleurrijke vlindervleugels. Vlinders zijn een belangrijk motief in zijn werken.

Damien Hirst zei: “Ik wilde iets doen om hulde te brengen aan het geweldige werk dat NHS-medewerkers doen in ziekenhuizen in het hele land. De regenboog is een teken van hoop en ik vind het schitterend dat ouders en kinderen hun eigen versie maken en die ophangen aan de ramen van hun huis.”
(NHS: National Health Service - Verenigd koninkrijk)

Suggestie
De deelnemers maken een eigen versie van deze regenboog.
. Ze gebruiken dan voor de kleuren 'mozaïekjes' van gekleurd papier.
. Of ze vullen elke boog met letters in die kleuren. Vooraf zoeken ze naar woorden die met die kleur verband houden en waarvan de betekenis de verbondenheid van mensen onder elkaar, met God en met de natuur onderstreept. Bij weinig inspiratie kunnen woorden in andere talen gebruikt worden, of kunnen de letters anders geschreven worden of groter of kleiner.

Suggesties

Kleine kinderen

BELEVEN

In en uit de ark

Materiaal
Zorg voor een doos (waarop je met grote letters het woord ark geschreven hebt) en een vuilniszak.
Blanco kaartjes; schrijfgerei.

Verloop
Vertel over Noach.
Zoek daarna samen met de kinderen naar een voorwerp dat ze zouden meenemen in de ark.
Omdat niet alle voorwerpen zomaar in de 'ark' te brengen zijn, teken je het voorwerp op een kaartje dat je in de doos steekt.

- Wat/Wie neem je mee in de ark?
(bv.: papa, mama, vriendjes, dieren ...)
- Wat heb je nodig om een nieuwe wereld te maken?
(bv.: vriendschap, lief zijn voor elkaar, voor elkaar zorgen ...)

Sta daarnaast stil bij de vraag wat je zeker niet moet meenemen in de ark.
(bv.: ruzie, alles voor zichzelf willen ...)
Daarvoor kan een vuilniszak dienen. Daarin wordt alles gestopt wat waardeloos is, wat gerust mag worden 'overspoeld'.

DOEN

Tekenen

De kinderen kleuren een regenboog (liefst met kleurpotloden).
Ze beginnen aan de buitenkant met rood, dan volgen oranje, geel, groen, blauw en ze eindigen aan de binnenkant met violet.

Of:

Ze tekenen wat hun het meeste aanspreekt in dit verhaal.
Laat ze eventueel kiezen tussen: overstroming, ark, regenboog, duif, groen takje, dieren.

Een regenboog krassen

Materiaal
Verschillende kleuren wasco, zwarte plakkaatverf.
Tekenblad, dik penseel, prikpen / naald / houten stokje / pen / satéprikker / botte spijker / stopnaald

Verloop
Na het beluisteren van het verhaal van Noach kleuren de kinderen een tekenblad met verschillende kleuren wasco. Daarna beschilderen ze het hele blad met zwarte plakkaatverf.
Als alles droog is, krassen de kinderen de lijnen van de regenboog op dat blad. Die lijnen mogen gerust breed zijn zodat de kleur eronder goed doorkomt.

Een grote regenboog

Materiaal
Groot blad papier, waarop je de banen van een grote regenboog tekent / schildert.
Zeven potjes met de kleuren van de regenboog.

Verloop
Na het beluisteren van het verhaal van Noach kleuren de kinderen de grote regenboog door telkens met hun vinger in een potje verf te steken en zo een strook van de regenboog te schilderen.

TIP
Geef zelf de kleur aan die in de stroken van de regenboog moet komen:
Bovenaan de boog: rood, dan oranje, geel, groen, blauw, donkerblauw (indigo), violet.

Dans met gekleurde linten

(TOV kleuters, 2,5 jaar, Uitgeverij Pelckmans, p. 61)

Geef de kinderen een vrij lang lint (van crêpepapier). Zorg voor verschillende kleuren (indien mogelijk de kleuren van de regenboog). Laat opgewekte muziek horen en maak bogen met jouw lint. De kinderen zullen je nabootsen. Dit wordt een kleurrijk moment. Nodig de kinderen uit om voor God te dansen.

Grote kinderen

EVEN TESTEN

Waar of niet waar?

Test even of het verhaal goed onthouden werd. Kleur het vakje met het juiste antwoord.

.	waar	niet waar
Het regende vijftig dagen en nachten.	V	R
Er was een heel grote overstroming.	E	R
God vond dat Noach een goed mens was.	G	E
Alle dieren, behalve de vogels, mochten in de ark.	D	E
Noach moest in de ark blijven tot hij in Spanje was.	E	N
Noach liet een papegaai vliegen.	D	B
Noach bouwde een altaar om God te danken.	O	U
God wou de mensen nooit meer in de steek laten	O	I
God liet de zon schijnen als teken van verzoening.	F	G

Als alles goed opgelost werd, kan men met de letters uit de gekleurde vakjes, een woord vormen (regenboog) dat belangrijk is in het verhaal.
- Weet je nog waarom dit belangrijk is?

Schuifraadsel

Materiaal
Werkblad.

Verloop
De kinderen beluisteren eerst het verhaal van Noach.
Daarna vullen ze de woorden van het schuifraadsel in met de woorden uit de invuloefening.

TIPS
. Maak dit raadsel gemakkelijker door de kinderen vooraf de woorden te geven waaruit ze kunnen kiezen: ark, boos, Noach, overstroomde, regenen, ruzie, twee, veertig, zakken.

. Het wordt ook gemakkelijker als ze dit raadsel per twee kunnen oplossen.

Om in te vullen

(Prentenbijbel, doeboek - Gratis boekje bij: Prentenbijbel met illustraties van Marijke TEN CATE, Nederlands Bijbelgenootschap, 3e herziene druk 2011)

VERDIEPEN

Een boog spannen

De kinderen tekenen en kleuren een regenboog. Daarna schrijven ze in die regenboog woorden en uitdrukkingen die een 'boog' spannen naar de anderen.

Goed nieuws!

Materiaal
Kaartjes met daarop de woorden: regen, ark, regenboog, duif, olijftakje.
Rood en een groen tekenpapier.

Verloop
Vertel het verhaal over Noach.
Vraag daarna aan de kinderen om de woorden die aan slecht nieuws doen denken te plaatsen op het rode tekenpapier.
De woorden die hen aan goed nieuws doen denken, leggen ze op het groene tekenblad.
- Welk soort nieuws is het belangrijkste in het verhaal van Noach?
- Weet je nu ook waarom mensen dit verhaal vertellen?
Laat de kinderen een regenboog tekenen en in elke boog iets schrijven wat volgens hen goed nieuws is.

Een 'rode draad' voor de veertigdagentijd

Zorg voor een kader waarin verticale draden gespannen zijn. Tussen die draden weven de kinderen elke week van de veertigdagentijd een lint met een kleur van de regenboog.

De aanzet voor deze activiteit is het verhaal van Noach die veertig dagen lang de overstroming trotseert.

Elke kleur is een symbolische drager van een thema. Bijvoorbeeld
groen: leven
paars: boete, vergeving, verzoening
geel: geluk
oranje : vreugde
rood: liefde, vriendschap
blauw: bezinning

BELEVEN

Een regenboog

(C. LETERME in Simon plus, uitgeverij Averbode, 2010 nr 1)

Vooraf
Schilder met ecoline een regenboog op een groot tekenpapier.
Beschilder meteen zes vierkantjes met dezelfde kleuren van de regenboog (rood, oranje, geel, groen, blauw, paars).

Verloop
De kinderen tekenen / schilderen een zelfportret.
De kleur van hun T-shirt op de tekening is de kleur van één van de vierkantjes, die zij het liefste zien.
Schik nadien de verschillende zelfportretten van de kinderen op het grote tekenblad met de regenboog. Wie een geel T-shirt gekleurd heeft, wordt geschikt op de gele strook van de regenboog, enz..

We houden van verschillende kleuren en iedereen mag aan dezelfde regenboog schitteren.

DOEN

Een regenboog in 3D

Vooraf
Zorg voor stroken gekleurd tekenpapier (in de kleuren van de regenboog): rood, oranje, geel, groen, blauw, paars (violet). Twee ‘wolken’ in lichtblauw tekenpapier.
Nietjesmachine, lijm, stift.

Verloop
De kinderen plaatsen de gekleurde stroken in de juiste volgorde. Niet deze stroken samen. Daarna vormen de kinderen met de rode strook een grote boog. Met de oranje strook eronder vormen ze een kleinere boog. Ze werken zo verder tot ze de verschillende stroken op een gelijke afstand van elkaar hebben. Niet de stroken aan het andere uiteinde, zodat de regenboog kan ‘staan’
Kom terug op het verhaal waarbij God zich verbonden weet met de mensen. Ze nemen dan elk twee wolkjes. Op het ene wolkje schrijven ze: God; op het andere schrijven ze hun eigen naam.
Het ene wolkje wordt gekleefd aan de ene kant van de boog, het andere aan de andere kant.

TIPS
.
In plaats van de ene naam van het kind dat de boog gemaakt heeft, kun je overwegen om op het ‘wolkje’ meer namen te laten opschrijven.

.
Mocht je niet veel tijd hebben, dan kun je vooraf de stroken op verschillende lengtes knippen, zodat de kinderen de stroken tekenpapier alleen maar juist bijeen moeten schikken, vooraleer die een tweede keer te nieten.

Collage

De regenboog

De kinderen scheuren uit tijdschriften de kleuren van de regenboog (rood, oranje, geel groen blauw, paars).
Teken op een groot blad een regenboog. Noteer in elke boog welke kleur er moet komen (rood is bovenaan)
Daarna kleven de kinderen de gekleurde papiertjes op de juiste plaats in de regenboog.

De duif

Materiaal
Groot blanco blad dat horizontaal in twee verdeeld is: onderaan geven gebogen lijnen het water weer. Dit blad kan vooraf eventueel blauw ingekleurd worden.
Foto’s uit kranten en/of weekbladen die positief en negatief nieuws weergeven.
Uitgeknipte tekening van een duif. In haar bek zit een takje (achteraan op de bek van de duif vastgekleefd)

Verloop
Herneem het begin van het verhaal over Noach: God is ontgoocheld over het vele kwaad dat Hij de mensen ziet doen.
Bespreek met behulp van de foto’s wat kinderen als kwaad ervaren.
Plak deze foto’s daarna op het water onderaan het grote blad. Knip eventueel een golfbeweging in de bovenkant en de onderkant van elke gekozen foto.

De kinderen vertellen het vervolg van het verhaal.

Het verhaal eindigt met de komst van een duif. In haar bek heeft ze een groen takje. Dit takje wordt het symbool van een beter leven, van een leven waarin mensen vrede kennen met zichzelf, met anderen, met de natuur, met God.
Bespreek met behulp van de foto’s wat de kinderen als goed ervaren.
Knip daarna het belangrijkste uit de foto’s die besproken werden in de vorm van een blaadje dat je kleeft aan het takje van de duif.

Belangrijk
. Kies bij deze activiteit voor foto’s uit kranten en tijdschriften die niet ouder zijn dan een maand, om zo dicht mogelijk bij de actualiteit te blijven.

. Het zoeken naar het belangrijkste deel van een foto is belangrijk bij het ontwikkelen van symboolgevoeligheid.

TIP
Gebruik krantenkoppen of titels in tijdschriften in plaats van foto’s.

Teken van verbondenheid: vriendensjaal

E. GEETS en J. WOUTERS, Muzisch met Jezus, speels en creatief de jaarkring rond, Uitgeverij Averbode 2007, p. 30

Materiaal
- witte sjaaltjes of lappen witte stof
- textielverf (rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo, violet)
- penselen
- strijkijzer

Verloop
Verdeel het sjaaltje in zeven gelijke banen. Geef elke baan een kleur van de regenboog (in de goede volgorde). Breng pas een nieuwe kleur aan als de vorige helemaal droog is.
Ga met een warm strijkijzer over de sjaal om de verf te fixeren. Een volwassene kan het kind raad geven en helpen.

TIPS
. Leg de stof voor het schilderen op enkele vellen krantenpapier. Zo blijft de werktafel schoon.

. Zoom de stof om als het nodig is. Doe dit na het verven.

MEDITEREN

Ik heb mijn boog in de wolken gezet

(Geïnspireerd door een gebed van J. De Beleyr)

'Mijn boog heb ik voor jou
in de wolken gezet' zegt God.
'Geef kleur aan je leven:

rood
vertelt dat hartelijkheid nog bestaat

oranje
vraagt inzet, feller dan vuur

geel
doet denken aan warmte voor elkaar

groen
is de kleur van hoop, van leven

blauw
herinnert eraan dat vreugde nodig is als water en lucht

purper
vertelt dat woorden vol troost wonderen kunnen doen

'Kom, geef kleur aan je leven' zegt God.

BIDDEN

God,
Ik stel mezelf een regenboog voor
tussen Jou en mij,
tussen mij en de ander.

Telkens als het fout gaat,
en ik geen vrede sluit
en niet opensta voor de ander,
laat ik me aanraken door de kleuren.
En dus ook door Jou.

Als het niet lukt,
probeer ik later opnieuw.
Met vallen en opstaan.
(naar K. Van Cleyenbreughel)

VIEREN

Vrede voor de vier windstreken

(Geïnspireerd door een activiteit van Luc Versteylen)

Bij het afsluiten van activiteiten rond het verhaal van Noach kleuren de kinderen op de speelplaats een grote regenboog met kleurkrijt.
Nadien vormen ze op de boog het woord ‘vrede’ met bakstenen. De kinderen gaan er rond staan. Geef ze elk een witte ballon waar ze een 'vredesduif' aan hebben vastgemaakt (zo dicht mogelijk bij de ballon zelf, anders gaan de ballonnen tijdens de vlucht in elkaar verstrengeld raken.)

Zeg tegen de kinderen:
Aan het geweld en de oorlogen in het Oosten kunnen we niets doen,
aan de problemen in het Westen en het Zuiden ook niet,
maar wel aan het geweld op de plaats waar we spelen en in onze eigen groep.
''Willen we van hieruit de wereld eens de vrede toewensen?’'

De kinderen keren zich achtereenvolgens naar de vier windstreken keren en zingen het refrein van het oude kerstlied 'Door de liefde laat u wekken ...':
‘Vrede, vrede,
vreed’op aard aan alle mensen,
die van goede wille zijn.’
(of een ander vredeslied)

Daarna sturen de kinderen hun ballon, met een vredesduif aan, de lucht in.

EXTRA

Regenboog

Klik hier voor extra suggesties bij de regenboog als symbool van vrede.

Uit de mond van kinderen

Lieve God,
vorige week heeft het vijf dagen achter elkaar geregend.
Wij zeiden: dat zal slecht aflopen, zoals met Noach.
Toen is het opgehouden.
Ik was erg blij, omdat men slechts twee dieren mag meenemen
en thuis hebben we drie poezen.
Dank u,
Donna

(uit: 'Children's letters to God - Uitgeverij Collins)

Overwegingen

Paul Kevers

Noach en de zondvloed

(P. KEVERS in Samuel plus, uitgeverij Averbode, 2005 nr 4)

Het bekende verhaal van de zondvloed lijkt een negatief verhaal over een straffende God. Toch is dit niet de bedoeling van dit Bijbelverhaal.
Zeker we vinden daarin het beeld van een straffende God die ziet dat de mensen slecht zijn. Hij krijgt er spijt van dat Hij de mensen gemaakt heeft en beslist hen van de aarde weg te vegen. Maar als we door dat primitieve godsbeeld heen kijken, zien we hoe het verhaal in positieve richting evolueert.
Uiteindelijk vertelt het verhaal ook dat God zijn schepping behoedt en beschermt. En dat Hij, ondanks het kwaad, het avontuur met de mensheid voortzet. De mensen dreigen te verzuipen in het kwaad waar ze zelf voor kiezen - zo kun je het verhaal ook lezen. Maar God zorgt voor redding. Hij laat Noach een ark bouwen waarin niet alleen zijn familie, maar ook alle vormen van dierlijk leven behouden blijven. God wil opnieuw beginnen.

Er zitten een aantal positieve symbolen in het verhaal. Zoals de duif die Noach loslaat en die terugkeert met een olijftakje. Noach steekt zijn hand uit om het diertje op te vangen. Is dat geen treffend beeld van de vertrouwelijke omgang tussen mens en dier?
De duif is het vredessymbool bij uitstek geworden.
En dan de regenboog, als teken van het verbond tussen God en alle levende wezens. 'Ik plaats mijn boog in de wolken.' Sommige bijbelverklaarders zien daarin een teken van ontwapening: God legt zijn strijdwapens af... Dat is misschien wat ver gezocht, maar in ieder geval: God kiest voor vrede!

Manu Verhulst

Noach voorbij

Noach was de eerste groene jongen.
Hij beschutte het tere leven met zijn eigen handen. Hij droeg het de ark binnen.
Hij redde de soorten voor de komende geslachten,
gaf hen onderdak en voedsel totdat de aarde hen weer kon opvangen.
Het is een mythe, de mythe van vandaag.

We redden zeevogels uit de vuile smurrie
en vechten voor het behoud van zoveel bedreigde soorten planten en dieren.
We vieren feest als een panda in gevangenschap geboren wordt.
Maar intussen gaan we voorbij aan de echte dreiging.
Morele waarden worden overspoeld en weggeveegd.
Geld wordt belangrijker dan mensenlevens
en aandelen belangrijker dan menselijk geluk.
Die verantwoordelijkheid dragen worden ongeloofwaardig
en de waarheid staat aan de kant van wie kan betalen.
Beangstigend.
De ark van onze beschaving zwalpt.

De zondvloed was niet het einde.
Het einde van de mythe was een duifje met een olijftak in haar bek.
Het einde was een regenboog tussen hemel en aarde.
Misschien moeten we met z'n allen terug naar de simpele duif:
geweldloos worden en bouwen een een veilig nest voor iedereen.
Misschien moeten we met z'n allen weer onder de regenboog gaan staan
en weten dat de aarde zonder hemel en de mens zonder God geen toekomst heeft.

Agnes Lameire

Een nieuw scheppingsverhaal

Het Bijbelverhaal rond Noach is in de cultuur van het oude Midden-Oosten in veel versies terug te vinden. Daarin spelen onberekenbare goden hun spel met elkaar en trekken zich daarbij het lot van de aardse mens helemaal niet aan. Het fundamentele verschil met het Bijbelse verhaal ligt hierin dat de mens God wél na aan het hart ligt. Het zondvloedverhaal is als een nieuw scheppingsverhaal waarin Hij een tweede keer met de mens scheep gaat. En wanneer, na zoveel dagen en nachten regen, de aarde weer droog is geworden, wacht Hij mens en dier op en sluit met hen een verbond.
Het teken daarvan, de regenboog, is intussen het wereldwijde symbool geworden van een vrede die de hele wereld moet omspannen. Het zondvloedverhaal verzekert ons dat God borg staat voor zijn schepping en daar worden we aan herinnerd telkens zich boven onze hoofden het wonder van de regenboog ontvouwt.

Jan Wuyts

Samen ermee doorgaan (2018)

Het Bijbelse zondvloedverhaal maakt gebruik van oeroude verhalen over overstromingen en tsunami’s die toen even vernietigend en rampzalig waren als nu, maar die men toen niet kon verklaren. Men deed een beroep op de goden om een aanvaardbare uitleg te geven. Tegenwoordig staat al de dag na een tsunami in de krant een uitgebreide wetenschappelijke tekening die alles haarfijn uitlegt.

Met het stukje dat we gelezen hebben loopt het zondvloedverhaal naar zijn ontknoping toe. Samengevat in één zin: God engageert zich tegenover de hele aarde, mensen en dieren van alle tijden en van overal, dat zulke algemene verdelgingsramp nooit meer zal gebeuren.
Tenslotte treedt God in dat zondvloedverhaal op als de enige heerser over de aarde. Hij is zo ontgoocheld over het gedrag van de mensen, dat Hij eigenmachtig besluit tot een grote opruiming van heel het mensengeslacht. Alleen het gezin van Noach en - eigenaardig genoeg ook de dieren - zullen de wereldwijde vloed overleven.

Maar het lijkt alsof God tot het besef komt dat Hij zo misbruik maakt van zijn macht. Hij gaat het goed maken. Hij zal de verantwoordelijkheid voor de aarde delen met de mensen die er wonen. Dat is het verbond dat bijna op elke regel terug genoemd wordt. Een eenzijdig engagement van God om zijn macht voor een deel af te staan aan de mensen. Het beeld van Gods macht is die boog, zijn wapen, zijn strijd-boog en zijn pijlen, wat wijst op oeroude, nog vrij naïeve voorstellingen van God. Hij zal die boog niet meer als wapen gebruiken, hem als het ware thuis laten en hem in de wolken hangen. Iedereen die die boog ziet hangen, zal zich herinneren dat God afstand gedaan heeft van zijn almacht, en ongewapend naar de mensen toekomt met het voorstel: laten we er samen het beste van maken. Tot zo ver de samenvatting van het verhaal.

Dat doet me denken aan een historie op een tentenkamp met meisjes-gidsen een aantal jaren geleden.
Een warme julinamiddag. Om vier uur is er een pauze met een drankje en een wafeltje in de grote reftertent. Plots wordt het onwaarschijnlijk donker, het dondert en bliksemt en het begint te gieten. De leidsters brengen de groep vliegensvlug veilig naar de hoeve van de eigenaar van het kampterrein in de onmiddellijke buurt. De kinderen worden er goed opgevangen. Na enkele minuten is de tornado voorbij. Maar de tenten liggen verscheurd in de velden en weiden rondom. Re-servekleding in de rugzakken en andere spullen zwemmen in het water of hangen in de prikkeldraad. Eerst verzamelen wat verspreid ligt, soms in de vrij verre omgeving van het kamp.

Wat nu? De families verwittigen dat ze ons mogen komen halen. Ermee stoppen, inpakken en wegwezen. Het kamp heeft slechts enkele dagen geduurd. Alle voorbereiding, gespannen verwachtingen, hoogdagen van vriendschap, honderduit spelen en sporten , adieu, voorbij, mislukt.
Tot blijkt dat in de onmiddellijke buurt een boerderij leeg staat: woonhuis, stallen, schuur… maar onbewoonbaar vuil. ‘Onze’ boer gooit wat balen droog stro in de stal om op te slapen.
De leiding beslist unaniem: we blijven. We gaan door. De dag na de tornado wordt de hele troep op tocht gestuurd. De rest van de leiding, geholpen door mensen uit de buurt, poetsen de boerderij min of meer proper en bewoonbaar. De volgende dag herbegint een kamp zoals die jongeren er nooit nog een zullen meemaken.

Toen het water van de zondvloed was weggetrokken, had God twee mogelijkheden. Ofwel: ‘Mijn schepping is mislukt, ik stop ermee.’ Ofwel: ‘We gaan er samen mee door. We herbeginnen van voren af aan. Niet meer Ik alleen, maar samen.’