Inhoudstabel
...page... Wiki page pagination has not been enabled.
Numeri 21, 4b-9: De bronzen slang
De tekst
Dichter bij de tijd
(Bewerking: C. Leterme)
Van de berg Hor trokken de Israëlieten in de richting van de Rietzee,
Onderweg werden ze ongeduldig en morden tegen God en tegen Mozes:
- Hebt u ons uit Egypte geleid om ons te laten sterven in de woestijn?
Er is hier geen brood en er is hier geen water!
We zijn al het minderwaardige eten beu!
Toen zond God vuurspuwende slangen op hen af.
Die beten de Israëlieten. Heel veel stierven van de giftige slangenbeten.
Het volk ging naar Mozes en zei:
- Wij hebben gezondigd,
want wij hebben ons tegen God en tegen u gekeerd.
Bid tot God en vraag dat Hij die slangen van ons wegneemt.
Toen bad Mozes voor het volk.
God zei tegen Mozes:
- Maak zelf een vuurspuwende slang en zet die op een paal.
Al wie gebeten is en ernaar kijkt, zal in leven blijven.
Mozes maakte een bronzen slang en zette die op een paal.
Iedereen die door een slang was gebeten
en ernaar keek, bleef in leven.
Stilstaan bij ...
Hor
De berg waar Aäron gestorven is, mogelijk het massief ten noordoosten van Kades.
Israëlieten
Naam die gegeven wordt aan de afstammelingen van Jacob, die Israël genoemd werd.
Rietzee
of Schelfzee (het woord schelf betekent: bies, riet), of Rode Zee, een naam die de Grieken en Romeinen al gebruikten. Ook in de Septuagint (De oude Griekse vertaling van het Oude Testament) heeft men het over de Rode Zee. Die naam zou kunnen te maken hebben met de weerspiegeling van de roodgranieten rotsformaties in het water of aan het rode koraal, dat te zien is bij laag water.
Het is niet duidelijk waar de Rietzee (Schelfzee / Rode Zee) precies lag. Was het de huidige Golf van Akaba? Of was het de Golf van Suez, waar veel riet te vinden is wegens de aanwezigheid van zoet water?
Slang
In de tempel te Jeruzalem vereerde men een koperen / bronzen slang. Daarvan werd gezegd dat het de slang was die Mozes had laten oprichten in de woestijn om het volk van slangenbeten te doen genezen. Aan die verering kwam een eind onder de regering van koning Hizkia.
In de slang aan de paal zagen de eerste christenen en de kerkvaders het beeld van de heilbrengende Jezus aan het kruis.
Bij de tekst
Een oud verhaal
Waarschijnlijk is deze tekst een oud verhaal dat de cultus verklaart van de bronzen slang in de tempel van Jeruzalem (2 Koningen18, 14)
. De slang als beeld van God, die leven en genezing schenkt.
. De slang als remedie tegen slangenbeten
De bronzen slang in het Oude Testament
'In het derde regeringsjaar van Hosea, de zoon van Ela en koning van Israël, werd Hizkia, de zoon van Achaz, koning van Juda. Hij was vijfentwintig jaar toen hij koning werd en regeerde negenentwintig jaar in Jeruzalem. Zijn moeder heette Abi en was een dochter van Zekarja. Hij deed wat de heer behaagt, net als zijn vader David. Hij was het die een einde maakte aan de offerhoogten, die de heilige stenen verbrijzelde en de heilige bomen liet omhakken. Ook sloeg hij de bronzen slang stuk die Mozes gemaakt had: tot dan toe hadden de Israëlieten daar offervuur voor ontstoken; men noemde haar Nechustan. Hizkia stelde zijn vertrouwen op de Heer, de God van Israël; daarin werd hij door geen van de koningen van Juda na hem geëvenaard, noch door één van zijn voorgangers.'
(2 Koningen 18, 1-5)
(Deze Bijbeltekst is ontleend aan de Willibrordvertaling, © Katholieke Bijbelstichting, 's-Hertogenbosch, 1995.)
Weetje
Bij een dokter, apotheker of ziekenhuis wordt soms een symbool met een slang gebruikt.
De staf met een daaromheen een slang, was in de Griekse oudheid het symbool van de god Asclepios, de god voor de geneeskunde. De Romeinen kenden deze god onder de naam Aesculapius.
Slangen waren het symbool van vernieuwing en verjonging, omdat ze elk jaar van huid wisselen.
Bijbel en kunst
P.P. RUBENS
Mozes en de bronzen slang
Bijna driekwart van dit schilderij van Pieter Paul Rubens (1577-1640) toont de Israëlieten die op weg door de woestijn door giftige slangen werden gebeten. Ze zagen deze slangen ze als een reactie op hun gemor tegen Mozes en God over het tekort aan brood en water op hun tocht. Toen ze zich dit realiseerden gingen ze naar Mozes en vroegen hem tot God te bidden om die slangen van hen weg te nemen. Toen zei God tegen Mozes: ‘Maak zelf een vuurspuwende slang en zet die op een paal. Al wie gebeten is en ernaar kijkt, zal in leven blijven.’
Die paal is helemaal links bovenaan het schilderij te zien. Aaron en Mozes, met de staf in de hand, wijzen ernaar. Een paar vrouwen met kinderen kijken ernaar.