1 Samuel 1, 9 - 20: Hanna krijgt een zoon

De tekst

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Na de maaltijd stond Hanna op en ging naar de tempel.
Daar zat priester Eli op een bankje bij de ingang.
Diep bedroefd bad Hanna tot God.
In tranen beloofde ze: ‘God van de hemelse machten, ik vraag U,
zie toch oog naar mijn verdriet.
Denk aan mij, uw dienares, vergeet me niet.
Geef mij een zoon,
dan schenk ik hem voor zijn hele leven aan U:
nooit zal zijn haar afgeschoren worden.’
Terwijl Hanna zo bad, keek Eli aandachtig naar haar mond.
Hij ziet dat ze haar lippen beweegt, zonder dat hij haar hoort spreken.
Hij dacht: ‘Die vrouw heeft te veel wijn gedronken.'
Hij ging naar haar toe en zei: ‘Kom, zorg dat je weer nuchter wordt.’
‘U vergist u, heer’, antwoordde Hanna.
‘Ik heb geen wijn of sterke drank gedronken.
Nee, ik ben heel erg verdrietig
en stort mijn hart uit bij de Heer.
Denk niet dat ik een slechte vrouw ben;
ik bid zo lang omdat ik vol droefheid en ellende ben.’
‘Ga dan in vrede’, antwoordde Eli.
‘De God van Israël zal u geven waar je om hebt gevraagd.’
‘Dank u voor uw vriendelijkheid’, zei Hanna,
en ze ging terug naar haar familie.
Haar gezicht was opgeklaard en ze begon ook weer te eten.
De volgende morgen vroeg bogen ze zich neer voor de Heer.
Daarna reisden ze terug naar huis.
Thuis in Rama sliep Elkana met zijn vrouw Hanna.
God verhoorde haar. Hanna werd zwanger.
Na een tijd kreeg ze een zoon, die ze Samuel noemde.
‘Want’, zei ze, ‘ik heb hem aan de Heer gevraagd.’

Stilstaan bij …

Hanna
(= begenadigde)
De verhalen in de Bijbel zijn in de eerste plaats geen verhalen waarin het gaat om het wel en wee van familieleden, het zijn verhalen over het volk Israël.
Hanna, een vrouw van Elkana, kon geen kinderen krijgen. Zo verpersoonlijkt ze het volk Israël: het is onvruchtbaar en zonder toekomst.
Haar sombere verhaal wordt hoopvol, want midden in haar duistere situatie wordt een zoon geboren, maakt JHWH een nieuw begin.

Eli
Hogepriester in Silo, een stad die 20km ten zuiden van Sichem lag.
In de tijd van Samuel stond in Silo de ark van God.

Samuel
Letterlijk betekent het woord 'Samuël' zoiets als: 'naam van God', maar Hanna geeft er een andere uitleg aan: 'van God heb ik hem afgesmeekt’.
Deze naam onderstreept de grote rol die God speelde bij de geboorte van Samuel.

Bij de tekst

Situering in de geschiedenis

Samuël wordt geboren in een periode dat Israël een dieptepunt kent in zijn geschiedenis: er is rechteloosheid. Zelfs de priester Eli en zijn zonen in de tempel te Silo deugen niet.
Na de dood van Eli volgt Samuel hem op als leider van het volk. Hij was meer een profeet dan een rechter.

Een nieuw begin

Het verhaal van Hanna is in de Bijbel niet uniek. Vaak wordt verteld dat moeders van grote figuren onvruchtbaar waren en ze normaal gezien geen kinderen konden krijgen.
Met dit soort verhalen (Geboorteverhalen) wilden de schrijvers van toen aantonen dat niet de mens, maar God een nieuw begin maakt.

Samuël

Samuël was rechter en profeet in Israël.
Als rechter trok hij rond in Israël en sprak recht in Betel, Gilgal en Mispa. De rest van de tijd deed hij dit thuis, in Rama (1 Samuël 3 - 7). De rechtspraak die de verschillende stammen gemeenschappelijk hadden, ging terug op de tijd van de wetgeving in de Sinaï en hield hen bijeen. Alleen wanneer er groot gevaar dreigde vormde Samuël een leger uit boeren en herders van de stammen, die toevallig in de buurt woonden. Maar omdat het volk Israël geen kans had om te overleven als het zich niet organiseerde zoals omringende volkeren, stelde Samuël Saül aan als eerste koning van Israël. Als koning leek Saül meer op een rechter uit de voorbije periode dan op een moderne koning zoals men die toen kende.